1) ขั้นตอนการฝึกซ้อมบัณฑิต
- เมื่อนายกสภาเริ่มกราบบังคมทูลรายงานผลการดำเนินงานของมหาวิทยาลัย ให้ผู้กำกับแถวบัณฑิต แถวที่ 1 และบัณฑิตทั้งแถวลุกขึ้นยืน
1.1 เมื่อบัณฑิตได้ยินนายกสภา กล่าวว่า “ขอพระราชทาน” ให้บัณฑิตยืนขึ้นพร้อมกัน
1.2 เมื่อได้ยินคำว่า “ฝ่าละอองธุลีพระบาท” ให้บัณฑิตถวายความเคารพพร้อมกัน แล้วให้เดินไปยืนที่เชิงบันไดจุดขึ้นรับ ด้านซ้ายมือ เพื่อเตรียมขึ้นรับพระราชทานปริญญาบัตร บัณฑิตคนแรกยืนรอ ที่บันไดขั้นบนสุด
1.3 บัณฑิตที่นั่ง ฝั่งขวาของห้องพิธี ให้ก้าวข้ามลาดพระบาทโดยไม่ต้องถวายความเคารพ (ยกเว้นบัณฑิตที่นั่ง ฝั่งขวาของ ห้องพิธี แถวที่ 1-3 ให้ถวายความเคารพก่อนก้าวข้ามลาดพระบาท โดยหันหน้าสู่เวที ใช้เท้าขวาเหยียบชิดขอบลาดพระบาท และเท้าซ้ายก้าวข้ามลาดพระบาท) - เมื่ออธิการบดีเริ่มกราบบังคมทูลเบิกผู้สำเร็จการศึกษาเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร
2.1 ให้บัณฑิตคนแรก เดินขึ้นเวที หยุดถวายความเคารพ ณ จุดที่ 1 และเดินต่อไป ณ จุดที่ 14 (หน้าที่ประทับ)
2.2 บัณฑิตคนที่ 2 ถึงบัณฑิตคนที่ 14 เดินตาม และหยุดที่จุด 13, 12 ….ตามลำดับ
2.3 เมื่ออธิการบดี ขานชื่อบัณฑิตคนแรก ให้บัณฑิตทำความเคารพ และเดินเข้าสู่จุดที่ 15 (ไม่ต้องถวายความเคารพที่จุด 15) บัณฑิตเอางาน และรับพระราชทานปริญญาบัตร - เมื่อบัณฑิตเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรแล้ว
3.1 ให้ถอยหลังเฉียง 45 องศา 3 ก้าวยาวๆ พร้อมกับม้วนข้อมือที่ถือปริญญาบัตรแนบอก
3.2 ถวายความเคารพ และหมุนตัวด้านขาว เดินแขนแนบลำตัวเพื่อลงจากเวที
3.3 ขณะลงบันใด เดินชิดซ้าย (ชิดผนัง ไม่เหยียบลาดพระบาท - เมื่ออธิการบดีขานชื่อบัณฑิตคนแรกเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร (บัณฑิตในห้องพิธีปรบมือ) บัณฑิตคนต่อไป ก้าวเข้าจุดด้านหน้าพร้อมกัน (บัณฑิตถวายความเคารพ ณ จุดที่ 14 และ 16 เท่านั้น)
- เมื่อบัณฑิตลงจากเวที เดินถึงแถวที่นั่งของตน ให้กลับหลังหันหน้าสู่เวที ถวายความเคารพ และเดินเข้าแถวที่นั่ง ไปยังที่นั่งของตน ถวายความเคารพและนั่งลง (กรณีบัณฑิตนั่ง ฝั่งด้านซ้ายของห้องพิธี เมื่อเดินถึงแกนกลางห้องพิธี ให้หันหน้าสู่เวที ถวายความเคารพ และก้าวข้ามลาดพระบาท แล้วจึงเดินต่อไปยังที่นั่งของตน ถวายความเคารพและนั่งลง)
- การปรบมือของบัณฑิต
6.1 ปรบมือให้แก่บัณฑิตกิตติมศักดิ์ทุกท่านขณะที่รับพระราชทานปริญญาบัตร
6.2 ปรบมือให้แก่บัณฑิตคนแรกของมหาวิทยาลัย
6.3 ปรบมือให้แก่บัณฑิตคนสุดท้ายของรอบ - เมื่อบัณฑิตคนสุดท้ายของแต่ละแถวเดินออกจากแถวเพื่อเดินขึ้นรับพระราชทานปริญญาบัตรให้ผู้กำกับแถวบัณฑิต แถวต่อไป ลุกขึ้นให้สัญญาณ บัณฑิตทั้งแถวลุกขึ้น และถวายความเคารพพร้อมกัน และเดินออกจากแถวที่นั่งเตรียม ขึ้นรับพระราชทานปริญญาบัตรต่อไป
- ช่วงพักพิธีพระราชทานปริญญาบัตร
8.1 การเปลี่ยนมหาวิทยาลัยที่เข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร ในช่วงพักให้บัณฑิตคนแรกรอที่บันไดจุดขึ้นรับขั้นบนสุด เมื่อนายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฎกราบบังคมทูลรายงานผลการดำเนินงานของมหาวิทยาลัยและอธิการบดี เริ่มกราบบังคมทูลเบิกผู้สำเร็จการศึกษา ให้ปฏิบัติตามเอกสารชุดที่ 1 หรือเอกสารชุดที่ 2
8.2 ในกรณีจัดช่วงพักในมหาวิทยาลัยเดียวกัน ให้บัณฑิตคนแรกในช่วงต่อไปยืนรอที่บันไดจุดขึ้นรับขั้นบนสุด เมื่อผู้ขานนามบัณฑิตกล่าวกราบบังคมทูล บัณฑิตคนแรกถวายความเคารพที่จุดที่ 1 แล้วเดินไปหยุดรอที่จุดที่ 14 เมื่อผู้ขานนามบัณฑิตอ่านชื่อบัณฑิตให้บัณฑิตถวายความเคารพที่จุดที่ 14 แล้วเดินเข้ารับในจุดที่ 15 - การเปลี่ยนมหาวิทยาลัยราชภัฏฎในขณะไม่ใช่ช่วงพัก ให้บัณฑิตคนแรกรอที่บันไดจุดขึ้นรับขั้นบนสุด เมื่อผู้ขานนามบัณฑิตกล่าวกราบบังคมทูล บัณฑิตคนแรกถวายความเคารพที่จุดที่ 1 แล้วเดินไปหยุดรอที่จุดที่ 14 เมื่อผู้ขานนามบัณฑิต อ่านชื่อบัณฑิตให้บัณฑิตถวายความเคารพที่จุดที่ 14 แล้วเดินเข้ารับในจุดที่ 15
- เมื่อบัณฑิตคนสุดท้ายของรอบลงจากเวที ถึงจุดที่ได้ซักซ้อมไว้ (ประมาณเสาที่สองของห้องพิธี)
10.1 ตัวแทนบัณฑิต ผู้ทำหน้าที่กล่าวนำคำปฏิญาณยืนขึ้น ถวายความเคารพ แล้วเดินไปหน้าเวที (ที่ตั้งไมโครโพน)
10.2 เมื่อเดินไปถึงแถวแขกผู้มีเกียรติ ให้หยุดเล็กน้อย (เพื่อเป็นสัญญาณให้บัณฑิตและบัณฑิตกิตติมศักดิ์ยืนขึ้น)
10.3 ผู้แทนบัณฑิตถึงที่ตั้งไมโครโฟน ผู้แทนบัณฑิต บัณฑิตและบัณฑิตกิตติมศักดิ์ถวายความเคารพ เมื่อกล่าว คำปฏิญาณสิ้นสุดลง บัณฑิตและบัณฑิตกิตติมศักดิ์ถวายความเคารพ
10.4 ผู้แทนบัณฑิตถอยหลัง 2 ก้าว ถวายความเคารพ และหมุนตัวทางขวากลับเข้าที่ - บัณฑิตและบัณฑิตกิตติมศักดิ์ถวายความเคารพ
- อาจารย์ บุคลากรผู้ปฏิบัติหน้าที่ และแขกผู้มีเกียรติ ยืนตรงถวายความเคารพ บัณฑิต บัณฑิตกิตติมศักดิ์ อาจารย์ บุคลากรผู้ปฏิบัติหน้าที่ และแขกผู้มีเกียรติ ยืนตรงรอส่งเสด็จฯ
12.1 เสด็จๆ ออกจากห้องรับรองที่ บัณฑิตและบัณฑิตกิตติมศักดิ์ร้องเพลงสรรเสริญพระบารมี ด้วยเสียงอันดัง และพร้อมเพรียงกัน
12.2 ขณะเสด็จฯ ผ่านแถวบัณฑิตไปยังรถยนต์พระที่นั่ง ให้บัณฑิตถวายความเคารพ แล้วหมุนตัวตามเส้นทางเสด็จๆ
12.3 จบเพลงสรรเสริญพระบารมี บัณฑิต บัณฑิตกิตติมศักดิ์ อาจารย์ บุคลากร ผู้ปฏิบัติหน้าที่ และแขกผู้มีเกียรติ ถวายความเคารพ และนั่งพร้อมกัน - เมื่อขบวนรถยนต์พระที่นั่งพ้นประตูสถานที่ จัดงาน (สถานที่กำหนดในการรับพระราชทานปริญญาบัตรแต่ละภูมิภาค) บัณฑิตออกจากห้องพิธีได้ (รอบแรกให้บัณฑิตออกประตูด้านขวาของห้องพิธีเพียงด้านเดียว)
หมายเหตุ การให้สัญญาณของผู้กำกับแถวบัณฑิต กระทำ ดังนี้
1. ยืนตรงถวายความเคารพ แล้วก้าวไปข้างหน้า 1 ก้าว
2. ยื่นมือขวา (หงายมือ) เป็นสัญญาณให้บัณฑิตทั้งแถวยืนขึ้นพร้อมกัน
3. คว่ำมือ และลดมือลง เป็นสัญญาณให้บัณฑิตทั้งแถวถวายความเคารพพร้อมกัน
4. ถอยหลังมาหยุด ณ หัวแถวลัดมา เพื่อหลีกทางให้บัณฑิตเดินออกจากแถวที่นั่ง
5. เมื่อบัณฑิตเดินออกจากแถวที่นั่งหมดแล้ว ก้าวเข้าจุดเดิม ถวายความเคารพ และนั่งลง
2) ขั้นตอนการฝึกซ้อมกรณีมีการพระราชทานปริญญาบัตรดุษฏีและมหาบัณฑิต
1. การจัดที่นั่งบัณฑิตให้บัณฑิตนั่งฝั่งด้านซ้ายห้องพิธี แถวที่ 1 ษฎีบัณฑิต มหาบัณฑิตและประกาศนียบัตรบัณฑิต นั่งฝั่งขวาห้องพิธี แถวที่ 1 ดังภาพ
2. เมื่อนายกสภามหาวิทยาลัยเริ่มกราบบังคมทูลรายงานผลการดำเนินงานของมหาวิทยาลัย
2.1 ให้ผู้กำกับแถวบัณฑิต แถวที่ 1 และบัณฑิตแถวที่ 1 ลุกขึ้นยืน ถวายความเคารพพร้อมกัน
2.2 บัณฑิตเดินไปยืนที่บันไดจุดขึ้นรับด้านซ้ายห้องพิธี
2.3 ดุษฎีบัณฑิต มหาบัณฑิต เดินตามบัณฑิตมาหยุดที่เก้าอี้ตัวแรกของฝั่งด้านซ้ายของห้องพิธี
3. บัณฑิตคนแรกยืนรอที่บันไดจุดขึ้นรับชั้นบนสุด บัณฑิตที่ฝั่งด้านขวาห้องพิธี ให้ก้าวข้ามลาดพระบาทโดย ไม่ต้องถวายความเคารพ (ยกเว้นบัณฑิตที่นั่งฝั่งด้านขวาห้องพิธี แถวที่ 1-3 ให้ถวายความเคารพก่อนก้าวข้ามลาดพระบาท)
4. อธิการบดีเริ่มกราบบังคมทูลเบิกนายกสภามหาวิทยาลัยเป็นผู้แทนมหาวิทยาลัยเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรมหาบัณฑิต
5. เมื่ออธิการบดีและคณะเริ่มกราบบังคมทูลเบิกผู้สำเร็จการศึกษาเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร
5.1 ให้บัณฑิตคนแรก เดินขึ้นเวที หยุดถวายความเคารพ ณ จุดที่ 1 แล้วเดินต่อไปยืนตรงจุดที่ 14 (หน้าที่ประทับ) บัณฑิตคนที่ 2-14 เดินตามไปหยุดที่ จุดที่ 13, 12 , … ตามลำดับ
5.2 เมื่ออธิการบดีขานชื่อบัณฑิตคนแรก ให้บัณฑิตทำความเคารพที่จุดที่ 14 และเดินเข้าจุดที่ 15 (ไม่ต้องทำความเคารพ จุดที่ 15) บัณฑิตเอางานและรับพระราชทานปริญญาบัตร
ขั้นตอนการฝึกซ้อมให้ดำเนินตามเอกสารชุดที่ 2
เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ กลับแล้ว จะประกอบพิธีพระราชทานปริญญาบัตรระดับดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิต ขั้นตอนดังนี้
- จัดเตรียมสถานที่
- นายกสภามหาวิทยาลัยถวายความเคารพพระฉายาลักษณ์สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและอัญเชิญปริญญาบัตร มาวางที่พานเบื้องหน้าพระฉายาลักษณ์ ถวายเคารพ และถอยกลับเข้าที่นั่ง
- อธิการบดีประกาศพระมหากรุณาธิคุณในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- อธิการบดี และคณะขานนามบัณฑิตเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิต
- จากพานเบื้องหน้าพระฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- ดุษฎีบัณฑิตและมหาบัณฑิตเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรตามลำดับ (พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา)
- ผู้แทนบัณฑิตขึ้นถวายเครื่องไทยธรรม
- เสร็จพิธี